Wpływ terapii tDCS na zaburzenia afektywne dwubiegunowe
Choroba afektywna dwubiegunowa (BD lub ChAD) to ciężkie i nawracające zaburzenie mózgu. ChAD dotyka 1–4% ogólnej populacji, przy czym u połowy osób dotkniętych chorobą pojawia się przed 21 rokiem życia. ChAD charakteryzuje się epizodycznymi zmianami nastroju i poziomu energii/aktywności, które zwiększają się podczas manii lub zmniejszają się podczas depresji i mają ogromny negatywny wpływ na życie danej osoby. ChAD jest czwartą wiodącą przyczyną obciążenia chorobowego na świecie wśród zaburzeń psychicznych, neurologicznych i związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, a osoby dotknięte chorobą mają średnio 20 lat krótszą spodziewaną długość życia niż w populacja ogólna. Ciężkość ChAD jest ściśle związana z wysokim odsetkiem nawrotów, przy czym 60–80% nawrotów występuje w ciągu 2 lat po epizodzie maniakalnym lub depresyjnym.
Skuteczność leczenia ChAD za pomocą terapii tDCS
Znaleziono 18 badań obejmujących łącznie 170 uczestników z ChAD. Wyniki są jednoznaczne: tDCS jest skuteczną metodą leczenia depresji dwubiegunowej. Zaobserwowano znaczące i dużych rozmiarów efekty w redukcji objawów depresji wywołane terapią tDCS, nawet po kontrolowaniu małych rozmiarów próbek. Jedno badanie, obejmujące 19/46 pacjentów (41%), wykazało działanie przeciwdepresyjne tDCS już po tygodniu stymulacji. Podsumowując, to i inne badanie przeprowadzone przez tę samą grupę kwestionuje pogląd, że depresja w chorobie afektywnej dwubiegunowej jest bardziej oporna na leczenie przeciwdepresyjne i sugeruje, że tDCS może wykazywać profil skuteczności i tolerancji w depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej podobny do depresji jednobiegunowej. Ponadto warto zauważyć, że Palm i in. (2015) opisali przypadek pacjentki z zespołem odwracalnej tylnej encefalopatii (PRES) i depresją dwubiegunową, której objawy uległy poprawie dzięki dwuczołowemu tDCS. Sugeruje to, że tDCS może być opcją terapeutyczną w przypadku depresji dwubiegunowej ze współistniejącym zaburzeniem neurologicznym.
Skutki uboczne tDCS w depresji dwubiegunowej
Zgłoszono kilka niespecyficznych skutków ubocznych tDCS, a te, które zostały zgłoszone, były przemijające i miały niską intensywność. Te nieswoiste działania niepożądane tDCS to niepokój, pobudzenie, zaczerwienienie skóry i uczucie swędzenia/pieczenia w miejscu elektrody, ból głowy, nudności, efekty wizualne i zmęczenie. Warto zauważyć, że nie zgłoszono żadnego wzrostu częstości występowania szybkich cykli ani samobójstw.
Wpływ tDCS na objawy manii
Dwuczołowy montaż przeciwdepresyjny wywołał statystycznie nieistotny średni spadek objawów maniakalnych (wynik w skali Young Mania Rating Scale < 8) u 5 pacjentów z depresją dwubiegunową, chociaż badanie wykazało, że objawy maniakalne nasiliły się u trzech pacjentów (średnia + 5 pkt różnicy w YMRS) i zmniejszyły się u dwóch (średnia −7,5 pkt różnicy w YMRS) po 13 zabiegu. Odwrócenie pozycji katody i anody w montażu dwuczołowym zmniejszyło objawy manii w jednym przypadku manii (Schestatsky i in.).
Wpływ tDCS na upośledzoną funkcję neuropoznawczą
Zgodnie z hipoaktywną czołową i nadaktywną aktywnością móżdżku wcześniej obserwowaną podczas eutymii, montaż czołowy tDCS znacząco poprawił pamięć wzrokowo-przestrzenną i funkcje wykonawcze w dwóch badaniach z udziałem 40 pacjentów w stanie eutymii. Wszystkie odnotowane efekty na pamięć werbalną, pamięć roboczą i podtrzymanie uwagi były statystycznie nieistotne.
Dotychczasowe wyniki podkreślają tDCS jako potencjalną nieinwazyjną opcję leczenia ChAD. W porównaniu z innymi nieinwazyjnymi opcjami leczenia, takimi jak rTMS, tDCS ma tę zaletę, że jest małym, tanim i noszonym przez pacjenta sprzętem. Co więcej, tDCS nie wyzwala bezpośrednio potencjałów czynnościowych, ale zamiast tego zmienia ogólną pobudliwość tkanki mózgowej, a zatem może być bardziej podatny na wywoływanie długotrwałych efektów w neuroplastyczności. Chociaż rzadki efekt uboczny – generowanie napadów – stał się głównym problemem w praktyce rTMS, taki nieprzyjemny rezultat nie został opisany w przypadku zastosowania tDCS, zwłaszcza że technika ta może odgrywać rolę w zmniejszeniu liczby napadów u pacjentów z padaczką.
